2008 жылғы Олимпиада: Қазақстанның жетістіктері мен даулы мәселелері

2008 жылы Қытай астанасы Пекинде өткен XXIX жазғы Олимпиада ойындары Қазақстан үшін тарихта қалатын айтулы кезең болды. Ел құрамасы 132 спортшымен 22 спорт түрінде сынға түсіп, жалпы командалық есепте 29-орынға жайғасты. Қазақстан қоржынына 2 алтын, 4 күміс, 7 қола медаль түсті. Алайда кейін допинг дауына байланысты бірнеше жүлде қайтарылып алынып, медаль көрсеткіші өзгерді.

Алтыннан алқа таққандар

• 🥇 Бақтияр Сәрсекбаев – бокс, 69 кг дейін. Ол Пекин төрінде нағыз шеберлік көрсетіп, алтын медаль жеңіп алды.
• 🥇 Алла Важенина – ауыр атлетика, 75 кг дейін. Важенина сол жылы Қазақстан туын көкте желбіреткен жалғыз әйел чемпион атанды.

Күміс жүлде иегерлері

• 🥈 Ольга Рыпакова – жеңіл атлетика, үш қарғып секіру.
• 🥈 Асхат Жіткеев – дзюдо, 100 кг дейін.
• 🥈 Нұрбақыт Тенізбаев – грек-рим күресі, 60 кг дейін.
• 🥈 Таймураз Тигиев – еркін күрес, 96 кг (жүлдесі кейін допингпен байланысты берілді).

Қола медаль иелері

• 🥉 Еркебұлан Шыналиев – бокс, 81 кг.
• 🥉 Арман Чілманов – таэквондо, 80 кг-нан жоғары.
• 🥉 Елена Шалыгина – әйелдер күресі, 63 кг.
• 🥉 Марид Муталимов – еркін күрес, 120 кг.
• 🥉 Асет Мамытов – грек-рим күресі, 96 кг (кейін берілген).
• 🥉 Мария Грабовецкая – ауыр атлетика, 75+ кг (кейін берілген).

Допинг дауынан кейінгі өзгерістер

2016 жылы Халықаралық Олимпиада комитеті қосымша сараптамалардан кейін бірқатар спортшыны допинг қолданды деп таныды. Сол себепті:

• Илья Ильин (94 кг) – алтын жүлдеден айырылды.

Бірнеше қарсыласының допинг қолданғаны анықталып, қазақстандықтарға кейін қосымша медальдар берілді, оның ішінде:

• Важенина – алтын.
• Некрасова – күміс.
• Грабовецкая – қола.
• Мамбетов – қола.

Алайда қайта есептелген бұл медальдар үшін мемлекет тарапынан бұрынғыдай қаржылай сыйақы төленген жоқ. Себебі заңда тек нақты Олимпиада қорытындысы бойынша ғана сыйақы қарастырылған. Ал допингпен ұсталса да бұрынғы жүлдегерлер алған ақшалай сыйақыны қайтармады.

Сыйақы мөлшері

Қазақстан Үкіметі Пекин Олимпиадасы қарсаңында спортшыларды ынталандыру мақсатында жүлде қоры көлемін арттырды:

• 🥇 Алтын – $250 000
• 🥈 Күміс – $150 000
• 🥉 Қола – $75 000
• Сондай-ақ 4–6 орын алғандарға да қаржылай қолдау көрсетілді ($30 000, $10 000 және $5 000).

Қорытынды

Пекин Олимпиадасы Қазақстан үшін жарқын сәттер мен даулы оқиғаларға толы болды. Сарсекбаев пен Важенинаның алтындары ел есінде қалса, Ильин сынды даңқты чемпионның медалінен айырылуы – допинг мәселесіне қоғам назарын аудартқан жағдай болды. Олимпиада жүлдесі – тек спорттық жетістік емес, ол ел абыройы, сондықтан таза спорт – әрқашан биік тұруы керек.