2024 жылдың 1 қыркүйегінен бастап Қазақстанда ірі тұтынушылық несиелерді рәсімдеу ережелері өзгерді. Енді несие сомасы 1 000 АЕК-тен (2025 жылы бұл 3 932 000 теңге) асса, банк міндетті түрде қарыз алушының жұбайының жазбаша келісімін талап етеді.
🔍 Бұрын қалай еді?
Бұған дейін жұбайының келісімі тек ипотекаға қажет болатын, өйткені тұрғын үй – ерлі-зайыптылардың ортақ меншігі болып саналады. Бірақ басқа несиелерге (мысалы, автонесие, тұтынушылық несие) мұндай талап қойылмайтын.
✅ Енді не өзгерді?
Кез келген ірі несие (1 000 АЕК-тен жоғары) отбасылық бюджетке әсер ететіндіктен, мемлекет ерлі-зайыптылардың ортақ шешім қабылдауын талап етіп отыр. Бұл:
- Ортақ мүлікті сақтауға;
- Тәуекелді бірге бағалауға;
- Алаяқтық пен жасырып несие алу жағдайларын азайтуға бағытталған.
📝 Келісім қалай беріледі?
- Қағаз түрінде – банк бөлімшесінде;
- Электронды түрде – eGov арқылы;
- Банк қосымшасы арқылы – егер жұп екеуі де бір банкте тіркелсе.
- ❗️Маңызды: Электронды нұсқада биометриялық сәйкестендіру міндетті.
🏦 Банк не істейді?
Банк несие бермес бұрын:
- Қарыз алушының отбасылық мәртебесін АХАТ (Әділет министрлігі) базасынан тексереді;
- Несие сомасы 1 000 АЕК-тен асса, жұбайының келісімі болмаса – несие шартын жарамсыз деп тануы мүмкін.
📌 Бұл не үшін қажет?
Сарапшылардың айтуынша, жаңа талап:
- Отбасының қаржылық тұрақтылығын қамтамасыз етеді;
- Қаржылық шешімдерде ашықтық пен сенімді арттырады;
- Тұрмыстағы адамдар арасында ортақ жауапкершілік мәдениетін нығайтады.
🌍 Халықаралық тәжірибе қандай?
- Ресей – 2016 жылдан бері қолданыста;
- АҚШ – кейбір штаттарда талап етіледі;
- Франция, Германия, Корея сияқты елдерде де ұқсас жүйелер бар.
💡 Несие аларда нені ескеру керек?
- Ай сайынғы төлем табыс мөлшерінің 50%-ынан аспауы керек;
- 90 күннен асқан қарыз болса – жаңа несие берілмеуі мүмкін;
- Отбасыңызды қаржылық қысымға түсірмейтіндей жоспар құрыңыз;
- Несие алғаннан кейінгі төлемдерді нақты табыспен байланыстырыңыз.